Pewnie kiedy skończy się wojna, na świecie pozostaną wyłącznie ludzie o jasnych włosach i niebieskich oczach. A co będzie z dziećmi blondynów, jeśli urodzą się ciemne?

Jerzy Kosiński Malowany Ptak

Niedziela, 31 stycznia 1943. Paulus kapituluje w Stalingradzie. W Afryce żołnierze Rommela trafiają do niewoli. Hitler ma już pierwsze objawy choroby Parkinsona. Te porażki jednak nie złamią Niemców, lecz wprowadzą wojnę w okres największej brutalności. Eksterminacja Żydów wchodzi w swój szczytowy etap.

Sierpień 1943. Alianci lądują na Sycylii. 11 września Włochy przechodzą na stronę aliancką, a Mussolini zostaje internowany. Powstaje rząd Marszałaka Pietro Bodaglio, a 13 października Włochy wypowiadają Niemcom wojnę. Wielu świadków tych wydarzeń - głównie Włochów i Brytyjczyków - trafi do VIII A.

Brytyjczycy przybywają do Zgorzelca w październiku w liczbie 4196. Szacuje się, że w czasie całej wojny w Oflagach, Stalagach, Marlagach i Dulagach przebywało ok. 60 000 brytyjskich jeńców wojennych (głównie jeńców z Dunkierki)². Wynika z tego, że na VIIIA przypada ok. 7% z całkowitej ich liczby. Wśród Brytyjczyków są Anglicy, Australijczycy, Nowozelandczycy, Kanadyjczycy a wreszcie mieszkańcy Południowej Afryki. W Stalagu pojawiają się więc ludzie z dosłownie całego świata. Raport MCK z maja 1944 mówi o 2918 Brytyjczykach, w tym 1233 Anglikach, 214 Australijczykach, 632 Nowozelandczykach, 7 Palestyńczykach, 825 jeńcach z Południowej Afryki, 148 jeńcach z francuskich wojsk kombatanckich i 11 australijskich Brytyjczykach³.

Włosi pojawiają się w VIII A w grudniu w liczbie 6185, chociaż księgi rewirowe mówią, że dużo mniejsze grupy mogły się tutaj pojawić już wcześniej, w październiku zarejestrowano np. 96 jeńców⁴. Największa ich ilość będzie w obozie 1 czerwca 1944 - 9415 osób.

Niemcy uważają Włochów za zdrajców a jeńców włoskich za jeńców najgorszej kategorii. W VIII A zostają osadzeni razem z Rosjanami w specjalnie wydzielonym podobozie, tam - tak jak Rosjanie - nie korzystają z pomocy Czerwonego Krzyża i nie mają dostępu do opieki medycznej. Racje żywnościowe są małe, a baraki przepełnione. Śmiertelność wśród Włochów będzie duża. Po wojnie, w latach 1957-1957, zostanie ekshumowanych na terenie Zgorzelca 535 Włochów⁵. Poniżej zamieszczam tabelę obrazującą ilość Włochów i Brytyjczyków w VIIIA.

Tabela 1. Liczba jeńców brytyjskich i włoskich w Stalagu VIII A w latach 1943-1945

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych za: R. Zgłobicki, Obozy i cmentarze wojenne w Zgorzelcu, passim.

::: POPRZEDNIA STRONA ::: ::: NASTĘPNA STRONA :::

Przypisy:

[1] Sekcja kluczowe wydarzenia opracowana na podstawie:
R. Zgłobicki, Obozy i cmentarze wojenne w Zgorzelcu, passim.
J. Lusek, Albrecht Goetze, Stalag VIII A Görlitz. Historia - teraźniejszość-przyszłość [w:] Łambinowicki Rocznik Muzealny, 2011 t. 34, ISSN 0137-5199, passim.

[2] N. Davies, Europa walczy 1939-1945, s. 343.

[3] R, Zgłobicki, op. cit., s. 15.

[4] Sula D., Jeńcy włoscy na Dolnym Śląsku w czasie II wojny światowej [w:] "Łambinowicki Rocznik Muzealny", 2010 t. 33, s. 61.

[5] R. Zgłobicki, op. cit., s. 93.